Rregulla per prinder e femije (1)

Ky postim behet per te shuajtur kuriozitetin tuaj (nese jeni kurioze per rregullat dhe zgjidhjet praktike ne Suedi) si per te permbledhur shpjegime per disa gjera per te cilat me behen shpesh pyetje. Suedia eshte vend i perparuar persa i perket ndihmes sociale dhe kompensimeve te ndryshme. Nder te tjera kompensimi per prinderit eshte mjaft i mire (vlera minimale arrin per 2014 ne 180 SEK/dita (afersisht 19 euro). Per cdo femije qe lind prinderit perfitojne 480 dite leje prindi qe mund ti disponojne deri sa femija te mbushi moshen 8 vjecare (12 vjec sipas rregullave ne varesi te vitit te lindjes). Pervec ketyre diteve 10 dite jane vecanerisht per babain dhe mund te merren deri sa femija te mbushi 60 dite. 480 ditet mund te disponohen si te duan prinderit (shteti nxit ndarjen e barabarte dhe paguan 50 SEK shtese ne dite per prind( 5 euro)nese prindi qe ka te ardhurat me te mira merr dite leje. Shume familje i ndajne keto dite ne menyre qe femija dhe prinderit te mund te rrijne ne shtepi sa me gjate. Ideja kryesore eshte qe sa me shume femija te rrije me prinderit aq me shume avantazhe do te kete me vone. Sa me shume te evitohet ndenja ne ambjentet e "stresuara" me shume femije te kopeshteve aq me mire per femijet. Cerdhe nuk ekzistojne dhe mosha me e heret ne te cilen femija mund te nisi kopeshtin eshte mosha 1 vjecare. Zakonisht jane 3 edukatore per nje grupp me 13-21 femije( ne varesi te moshes se femijeve). Maksimumi i orarit te kopeshtit eshte e barabarte me orarin e punes se prindit plus rrugen per/nga puna e kthim. Shumica e femijeve jane ne kopesht 6 ore sepse suedezet besojne ne attachment parenting dhe perkujdesjen e vete prinderve per kultivimin e femijes. Cdo komune (bashki) ka rregullore te vetat per administrimin e kopeshteve dhe te shkollave. Fisi, familja etj nuk ndihmojne ne mbajtjen e femijeve ne ndonje menyre te vecante sepse zakonisht ata jane akoma ne marredhenie pune ose merren me hobby dhe aktivitete te tjera (mosha e pensionit eshte 65 vjec me disa perjashtime per dalje ne pension me marreveshje nga mosha 61 vjecare).Nese prinderit jane te papune, te semure, studiojne apo jane me leje prindi me femijen nr 2 etj femija i pare mund te jete ne kopesht maximalisht 15 ore (ne shumicen e komunave). Nese prindi eshte me leje (pushime) femija nuk mund te jete ne kopesht. Sistemi me dado etj nuk ekziston (me perjashtim te rasteve te vecanta si psh princesha Estelle etj. Mundesia per te marre au pair ekziston por kompensimi eshte shpesh here i paperballueshem ne krahasim me ndihmen e paket qe mund te ofrohet (mazimalisht 15 ore pune dhe duhet te ofrohet rroge e pranueshme ushqim ndihme per studimet sigurime etj). Ndermarrjet qe ofrojne ndihme me pastrim etj kane filluar te ofrojne edhe ndihme per detyrat apo edhe per mbajtjen e femijeve megjithate praktikisht vetem nje perqindje e vogel e njerezve e shfrytezojne kete mundesi. Kjo sepse kostoja eshte relativisht e madhe per aresye te orareve te papershtatshme dhe sigurimeve e pagesave shtese te lidhura me to (cmime nga 250-400 SEK/ora dmth 25-40 euro/ora hyjne tek tarifat normale). Shpresoj te mund t'i rikthehem temes me vone me me shume plotesime e detaje. Per lejen e prindit dhe kompensime te tjera per kete mund te lexoni ne shqip (mgjse jo plotesisht korrekt) informacionin zyrtar nga agjensia e sigurimeve shoqerore Försäkringskassan http://www.forsakringskassan.se/sprak/shqip/foralder_shqip Vecanerisht per pagesen prinderore (po ne shqip) http://www.forsakringskassan.se/wps/wcm/connect/7e87839a-f62c-4eef-a408-16660cbef131/F%C3%B6r%C3%A4ldrapenning_FK_4070+Fa_sq.pdf?MOD=AJPERES Pergjithesisht per sistemin e kujdesit ndaj femijeve (kopesht, parashkolle shkolle) mund te lexoni ketu (ne suedisht)http://www.barnomsorgsguiden.se/empty_27.html